A atividade intelectual no movimento franciscano durante o século XIII: uma análise das constituições de Narbona

Autores

  • Victor Mariano Camacho PPGHC/UFRJ

DOI:

https://doi.org/10.9771/rvh.v10i2.47941

Palavras-chave:

Frades Menores, Educação, Normatização

Resumo

Este trabalho objetiva discutir o paulatino desenvolvimento da atividade intelectual e do estudo teológico no âmbito da Ordem dos Frades Menores no decorrer do século XIII. Para isso, à luz da historiografia já produzida sobre o tema, analisarei as Constituições de Narbona, um conjunto de normativas aprovadas no Capítulo Geral de 1261, momento em que Frei Boaventura de Bagnorégio exercia a função de ministro geral. O texto, dentre outros aspectos da vida franciscana, ditava algumas diretrizes no que se refere ao estudo conventual e também universitário entre os minoritas. Pretendo discutir as principais mudanças previstas pela instituição em relação a atividade acadêmica dos religiosos a partir do documento em questão.

Downloads

Não há dados estatísticos.

Referências

Fontes:

CONSTITUTIONES GENERALES ORDINIS FRATRUM MINORUM EDITAE ET CONFIRMATAE IN CAPITULO GENERALI APUD NARBONAM. In: BIHL, Michael (ed). Archivum Franciscanum Historicum, Ano 34. Roma: Collegium S. Bonaventure, 1941, p. 13-94; 284-358.

FRANCISCO DE ASSIS. Carta a Santo Antônio. In: TEIXEIRA, Celso Márcio (coord). Fontes franciscanas e clarianas. Rio de Janeiro: Vozes, 2008. p.107

FRANCISCO DE ASSIS. Testamento. In: TEIXEIRA, Celso Márcio (coord). Fontes franciscanas e clarianas. Rio de Janeiro: Vozes, 2008. p.189

JORDÃO DE JANO. Crônica. In: TEIXEIRA, Celso Márcio (coord.). Fontes franciscanas e clarianas. Petrópolis: Vozes, 2008. p. 1263-1294. p. 1265

MOTA, Armando. Escritos de São Francisco. Editorial Franciscana: Braga, 1996.p. 146-150

Bibliografia:

BOEHNER, Philotheus; GILSON, Etienne. História da filosofia cristã. Petrópolis: Vozes, 2012.

CAMACHO, Victor M. Escatologia e milenarismo na Ordem dos Frades Menores: as interpretações dos Espirituais franciscanos sobre a doutrina de Joaquim de Fiore. Orácula. n. 12, v. 7, p. 76-90, 2011

CORREIA, Alexandre. A universidade medieval. Revista da Faculdade de Direito da Universidade de São Paulo. v. 45, 292-329, 1950, p. 293-294

DESBONNETS, Théophile. Da intuição a instituição. Petrópolis: Vozes, 1987

FALBEL, Nachman. Os Espirituais Franciscanos. São Paulo: Perspectiva, 1995

IRIARTE, Lázaro. História Franciscana. Petrópolis: Vozes, 1985

LE GOFF, Jacques. Os intelectuais na Idade Média. Rio de Janeiro: José Olimpo, 2010

LOMBARDI, Teodosio. Sant’ Antonio di Padova maestro di teologia a Bologna. Il problemi degli estudi agli inizi dell’ordine francescano. In: POPI, Antonio (org). Le fonti e la teologia dei sermoni antoniani. ATTI DEL CONGRESSO INTERNAZIONALE DI STUDIO SUI SERMONES DI S. ANTONIO DI PADOVA. Padova, 1981. Atti... Padova: Edizioni Mensagero, 1981. p. 797-819. p. 803.

MARANESI, Pietro. Labor sapientiae melior est corporeo labore: la visione di Bonaventura del lavoro manuale, in: “La grazia di lavorare”. Lavoro, vita consacrata, francescanesimo. Teologia spirituale, n. 37, EDB, Bologna, p. 455-510, 2015.

MERLO, Grado Giovanni. Em nome de São Francisco. Rio de Janeiro: Vozes, 2007

ODOARDI, Giovanni. L’ evoluzione istituzionale dell’ordine. In: POMPEI, A. (org). San Bonaventura maestro di vita francescana e di sapienza cristiana. In: ATTI DEL CONGRESSO INTERNAZIONALE PER IL VII CENTENARIO DI SAN BONAVEUTURA DA BAGNOREGIO. Roma: 1974. Atti... Roma: Pontificia Facolta Teologica San Bonaventura, 1976. p. 137-210

ROBSON, Michael. The franciscan in the Middle Ages. New York: The Boydell Press, 2006.

ROEST, Bert. A history of franciscan education. (c. 1210-1517). Boston: BRILL, 2000.

RUBELLIN, Michel. No tempo em que Valdo não era herege: hipóteses sobre o papel de Valdo em Lyon. In: ZERNER, Monique (org). Inventar a heresia? Discursos polêmicos e poderes antes da Inquisição. São Paulo: Editora Unicamp, 2009. p. 201-228.

SENOCAK, Neslihan. The Poor and the Perfect: the rise of learning in the Franciscan Order, 1209-1310. New York: Cornell Universtity Press, 2012.

THOMPSON, Auguste. The origins of religious mendicancy in the medieval europeu. In: PRUDLO, Donald S. The Origin, Development, and Refinement of Medieval Religious Mendicancies. Boston: BRILL, 2011.p. 3-30

VAUCHEZ, André. A espiritualidade na Idade Média Ocidental. Lisboa: Estampa, 1995.

VERGER, J. Homens e saber na Idade Média. Bauru: Edusc, 1999.

ZARNER, Monique. “Heresia”. In: LE GOFF, Jacques; SCHMITT, Jean-Claude. Dicionário analítico do Ocidente Medieval. 2V, v. 1, São Paulo: Editora UNESP, 2017. p.561-582.

Downloads

Publicado

2017-12-31

Edição

Seção

Artigos para Dossiê